به نام خداوندی که هرچه داریم از لطف و رحمت اوست

از آثار موسیقیدانان گذشته همچون فارابی - ابن سینا - ابولفرج اصفهانی و عبدالقادر مراغی اینچنین برداشت میشود که موسیقی عملی از نظر آنها عمدتا به 12 مقام مهم تقسیم می شده است. این مقام ها عبارت بوده اند از: عشاق - نوا - بوسلیک - راست - عراق - اصفهان - زیرافکند(زیرافکن) - بزرگ-زنگوله - راهوی(رهاوی) - حسینی و حجاز.

اگر جه تمام این اسامی امروز به عنوان اسم گوشه یا دستگاه مورد استفاده است اما به مرور زمان  تقسیمات موسیقی ایرانی دستخوش دگرگونی شده است.                                          تا آنجا که اطلاع داریم موسیقی کلاسیک امروز ایران از طریق آقا علی اکبر فراهانی (نوازنده زبر دست تار در زمان قاجار) و برادرش آقا غلامحسین به دو فرزند آقا علی اکبر به نام های آقا حسینقلی و میرزا عبدالله منتقل شده است و این دو استاد مکتب بزرگی جهت آموزش موسیقی در تهران دایر نمودند.

در این مکتب موسیقی ایرانی از دوازده مجموعه (هفت دستگاه و پنج آواز) تشکیل میشود.   هفت دستگاه عبارتد از : ماهور - شور - سه گاه - چهار گاه - همایون - نوا و راست پنجگاه.      پنج آواز عبارتند از : بیات اصفهان - بیات ترک (بیات زند) - افشاری - ابوعطا و دشتی.

با اینکه مبنا و پایه اصولی مشخصی در این تقسیم بندی وجود ندارد اما نظریه هفت دستگاه و پنج آواز تا امروز کماکان به قوت خود باقی است. 

باید گفت که این مجموعه ها ترکیب های مختلفی از گوشه های متنوع موسیقی ایرانی میباشند که بیشتر جهت آموزش مورد استفاده قرار می گرفته اند و در مجموع ردیف موسیقی ایرانی را تشکیل میدهند. 

اما در حقیقت باید گفت که دستگاه یا قام مبین موسیقی ایرانی و نمایانگر یک شخصیت واحد بلکه آنچه استقلال و وحدت در آن به چشم می خورد گوشه است.                                      موسیقی کلاسیک ایرانی مجموعه ای است از گوشه های مختلف تعداد این گوشه ها به بیش از دویست نغمه گوناگون می رسد . دستگاه ترکیبی است از گوشه ها که به انتخاب هنرمند ترکیب میشود و حدود مشخصی ندارد.

گوشه های موسیقی ایرانی خاصیت انعطاف پذیری دارند و میتوانند در قالب های گوناگون همچون پیش در آمد - تصنیف - رنگ یا چهار مضراب قرار گیرند. کیفیت و خاصیت موسیقی ایرانی در همین جاست که موسیقیدان ورزیده این امکان را دارد که از انعطاف پذیری گوشه ها استفاده کرده و در حد ذوق و پسندش الگوی ذهنی خود را هر زمان لباسی دیگر پوشانیده و به صحنه بفرستد.

              بر گرفته از جلد اول کتاب آموزش سه تار زنده یاد استاد جلال ذولفنون

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: